Düzlük ve yuvarlaklık uyumu nasıl olur?
2) Düzlük-yuvarlaklık uyumu (küçük ünlülerle uyum) Düzlük-yuvarlaklık uyumuna göre, bir sözcük düz bir ünlüyle (a, e, ı, i) başlıyorsa, onu izleyen ünlüler düzdür. Yuvarlak bir ünlüyle (o, ö, u, ü) başlıyorsa, onu izleyen ünlüler ya dar yuvarlak (u, ü) ya da geniş düz (a, e) olmalıdır.
Küçük ünlü uyumu nedir örnek?
Yorgunluk = o (yuvarlak), u (yuvarlak), u (yuvarlak) ile uyumlu kelime, müzisyen = ü (yuvarlak) ile uyumlu olmayan kelime, i (bemol), i (bemol). Bu tür örneklerle küçük ünlünün uyumunu anlayabilir ve buna göre amacı değerlendirebilirsiniz.
Ünlü uyumu nasıl bulunur?
Türkçe bir sözcükte ilk hecenin ünlüsü kalınsa (a, ı, o, u), sonraki hecelerin ünlüleri de kalın olur (a, ı, o, u); ilk hecedeki ünlü inceyse (e, i, ö, ü), sonraki hecelerin ünlüleri de ince olur (e, i, ö, ü). Bu özelliğe “Büyük Ünlü Uyumu” denir.
Büyük ünlü uyumu nedir ve örnek?
Bir kelimenin ilk hecesinde ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler de incedir: Wiege, Armband, Mohn, Brille, Steigbügel, Steuer, Ring.
Türkçede düzlük yuvarlaklık uyumu var mı?
Türkçedeki ses uyumlarından biri de küçük ünlü uyumu veya düzlük-yuvarlaklık kuralıdır. Soyutluk Türkçe kelimelerin ortak bir özelliğidir.
Yuvarlaklaşma nedir örnek?
Benzetme yoluyla açıklanabilecek bu olguda, sözcükteki dudak ünsüzü veya yuvarlak ünlü, düz ünlüye dudaksılık veya yuvarlaklık niteliği verir: biber > büber, çamur > çamur, kavın > kavun; bedük >> büyük > büyük, okı- >oku- vb.
Büyük ve küçük ünlü uyumu nerede aranmaz?
Büyük ünlü uyumu kuralları [2, 3]: Bizim dilimize yabancı dillerden ödünç alınan sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz. Komşu birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.
Düz ünlüler nelerdir?
Düz ünlüler: a, e, ı, i. Yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
Büyük ünlü uyumuna uymayan kelimeler nelerdir?
Alıntı kelimelerde büyük ünlü uyumu gerekmez: uyum, badem, ceylan, kipper, dükkan, fidan, gazete, hamsi, kestane, keman, limon, model, kuvvet, güreşçi, merhaba, sinema, tiyatro, eğil, ziyaret. Bileşik kelimelerde büyük ünlü uyumu gerekmez: açıkgöz, bilgisayar, sofayat, hanımeli, vb.
Ünlü uyumu hangi kelimelerde aranmaz?
-Ki, -yor, -ken, -mtırak, -gil, -leyen gibi ekler büyük ünlü uyumuna uymaz. Örnekler: akşam vakti, nabız, çalışırken, ekşi-ekşi, yürürken vb. o Tek heceli sözcükler: Tek heceli sözcüklerde ünlü uyumu kuralı aranmaz.
Ünsüz uyumu kuralı nedir?
Ünsüz benzeşmesi veya ünsüz uyumu, Türk dilbilgisinin fonetik olgularından biridir. Bu kurala göre, her sözcüğe eklenen ve ünsüz harfle başlayan türetme ve çekim ekleri, ondan önceki harf sert ünsüz ise sert harfle, yumuşak ünsüz ise yumuşak ünsüzle başlamalıdır: dolapta, aşçıda, kitapçıda, vb.
Kavun küçük ünlü uyumuna uyar mı?
Türkçede küçük ünlü uyumuna aykırı kelimeler de vardır: Palmiye, Avurt, Çamur, Kabuk, Kavuk, Kavun, Kavurma, Birleşme, Atma, Yağmur vb.
Kalınlık ve incelik uyumu nedir?
Büyük ünlüler için uyum kuralı, dilimizde kelimelerin yapısı için çok önemli bir kuraldır. Bu kural, bir kelimenin ilk ünlüsü kalın harfle başlıyorsa diğer ünlülerin de kalın yazılması gerektiğini belirtir. Ancak “thin” ile başlıyorsa diğer ünlüler de “thin” olmalıdır.
Yağmur büyük ünlü uyumuna uyar mı?
2-) Küçük harf uyumunu bozan bazı kelimelere eklenen ekler kelimenin son ünlüsüne uymaktadır: kavun-u, konsül-luk, yaramaz-lik, müzik-ci, yağmur-luk, vb.
Damak uyumu nedir?
Kural şudur: Bir kelimenin ilk hecesinde kalın ünlü varsa, sonraki hecelerdeki ünlüler de kalın olmalı ve bir kelimenin ilk hecesinde ince ünlü varsa, sonraki hecelerdeki ünlüler de kalın olmalıdır. İnce olmak damak uyumudur.
Osmanlı Türkçesinde soru eki düzlük yuvarlaklık uyumuna uyar mı?
Yazıldığı kelimelerin yanına yerleştirilen soru eki kategorik olarak bir ektir. Genel olarak incelik ve kalınlık uyumunu, düzlük ve yuvarlaklık uyumunu ve ünsüz uyumunu izler.
Hangi kelimelerde ünlü uyumu aranmaz?
-Ki, -yor, -ken, -mtırak, -gil, -leyen gibi ekler büyük ünlü uyumuna uymaz. Örnekler: akşam vakti, nabız, çalışırken, ekşi-ekşi, yürürken vb. o Tek heceli sözcükler: Tek heceli sözcüklerde ünlü uyumu kuralı aranmaz.
Ünsüz uyumu kuralı nedir?
Ünsüz benzeşmesi veya ünsüz uyumu, Türk dilbilgisinin fonetik olgularından biridir. Bu kurala göre, her sözcüğe eklenen ve ünsüz harfle başlayan türetme ve çekim ekleri, ondan önceki harf sert ünsüz ise sert harfle, yumuşak ünsüz ise yumuşak ünsüzle başlamalıdır: dolapta, aşçıda, kitapçıda, vb.
Türkçede dudak uyumu nedir?
Türkçede düz ünlülerden sonra düz ünlülerin ve yuvarlak ünlülerden sonra yuvarlak ünlülerin ortaya çıkmasına düzlük-yuvarlaklık veya dudak uyumu denir. Dudak uyumu Türk dilinin en karakteristik özelliklerinden biridir. Bu özellik Eski Türkçe döneminde büyük ölçüde korunmuştur ancak Batı Türkçesinde uyum bozulmaya başlamıştır.
Tavsiyeli Bağlantılar: Nerenin Eriği Meshur