Kategori: Makaleler

Hastaya Yanlış Kan Nakli Yapılırsa Ne Olur? Cesur Bir Gerçeklik Testi Yanlış kan nakli; saniyeler içinde hemolize, şok tablosuna, böbrek yetmezliğine ve ölüme gidebilen, fakat büyük oranda önlenebilir bir güvenlik hatasıdır. Sorun “tıbbi kader” değil, süreç tasarımı ve kültür meselesidir. Şunu açık konuşalım: Bir hastaya yanlış kan verilmesi “talihsizlik” değildir; zincirin bir yerinde kırılan güvenliğin tezahürüdür. Etiket eşleştirmesindeki bir dikkatsizlik, aceleyle atlanan bir kimlik doğrulama adımı, “nasıl olsa doğrudur” diyerek yapılan bir onay… Sonuç mu? En ağır klinik tabloların başrolü: akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu. Bu yazı, konuyu süssüz ve eleştirel biçimde masaya yatırıyor: Ne olur, neden olur, nasıl önlenir ve…

En Zor Göz Ameliyatı Hangisi? Sağlık Ekonomisinin Görünmeyen Denge Noktası Bir ekonomist olarak her zaman şunu düşünürüm: Hayatta her karar bir “kaynak tahsisi” meselesidir. Zamanımız sınırlı, paramız sınırlı, hatta dikkatimiz bile sınırlı. Sağlık alanında da durum farklı değildir. Tıp, teknoloji ve etik arasında sıkışan kararlar, aslında ekonominin en karmaşık denklemlerinden birini oluşturur. “En zor göz ameliyatı hangisi?” sorusu, yüzeyde tıbbi bir merak gibi görünse de, altında devasa bir ekonomik tartışma barındırır. Çünkü her zorluk, aynı zamanda yüksek bir maliyet, yüksek bir risk ve yüksek bir değer üretimidir. Göz Ameliyatları: Bilgi, Teknoloji ve Sermayenin Kesişimi Modern tıbbın en hassas alanlarından biri…

Emeklilikte Gösterge Ne Anlama Gelir? Tarihsel ve Akademik Bir Bakış Emeklilik sistemi, bir ülkenin sosyal güvenlik yapısının en hassas bileşenlerinden biridir. Bu sistemin işleyişini belirleyen temel unsurlardan biri de gösterge kavramıdır. Peki, emeklilikte gösterge ne anlama gelir? Gösterge, yalnızca bir sayıdan ibaret değildir; o, bireylerin çalışma yaşamları boyunca kazandıkları hakların nasıl değerlendirileceğini belirleyen, ekonomik, sosyal ve tarihsel bir ölçüttür. Gösterge Kavramının Tarihsel Arka Planı Emeklilikte gösterge sistemi, Türkiye’de 1970’li yıllardan itibaren sosyal güvenlik düzenlemelerinde önemli bir araç haline gelmiştir. Özellikle 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında çalışan kamu görevlileri için, maaş hesaplamalarında gösterge tablosu temel referans noktası olarak kabul edilmiştir.…

Ceviz Yongalı Göz Aşısı Ne Zaman Yapılır? Tarihsel Köklerden Güncel Tartışmalara Bir tarihçi sezgisiyle baktığımızda, ceviz (Juglans regia) sadece bir meyve ağacı değildir; ticaret yollarının, kırsal üretim kalıplarının ve yerel bilgeliklerin kesişiminde duran yaşayan bir arşivdir. Aşılama ise bu arşivin en ince satırları: kuşaktan kuşağa aktarılan teknik, takvim ve tören karışımı. Bugün sorumuz basit görünüyor: “Cevizde yongalı (chip) göz aşısı ne zaman yapılır?” Fakat yanıt, hem tarihsel deneyimin hem de güncel araştırmaların ışığında, iklim ve çeşit farklılıklarını gözeten katmanlı bir açıklama gerektiriyor. Tarihsel Arka Plan: Mevsimin Dilini Okumak Anadolu’da cevizciler mevsimi “kabuk yürürken” gibi bedenlenmiş metaforlarla tarif ederdi; kabuk kolay…

10 kVA Güç Kaynağı Ne Kadar Dayanır? Psikolojik Bir Mercekten Dayanıklılığın Anatomisi Bir psikolog olarak merak ederim: İnsanlar neden bazı şeylerin “ne kadar dayanacağını” bu kadar sık sorar? Bu soru teknik gibi görünür, ama aslında insan zihninin sınırları, sabrı ve dayanıklılığı hakkında çok şey söyler. 10 kVA’lık bir güç kaynağının dayanıklılığını sorgulamak, bir anlamda kendi içsel gücümüzün ne kadar süreceğini sormaktır. Peki, bu soruyu psikolojik bir bakış açısıyla ele alırsak, neyi öğreniriz? Bilişsel Psikoloji Perspektifi: Enerji Yönetimi ve Algısal Sınırlılık Bilişsel psikoloji, zihnimizin bilgiyi nasıl işlediğini inceler. Güç kaynağı burada, insanın bilişsel kapasitesine benzer bir metafor sunar. 10 kVA’lık bir…

Kaliteli Gıda Nedir? Eğitimci Perspektifinden Bir Bakış Giriş: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve Gıda Eğitim, insan hayatını dönüştüren en güçlü araçlardan biridir. Her yeni bilgi, bir kapı aralar, düşünce dünyamızı genişletir ve bizi daha bilinçli bireyler haline getirir. Bugün, yalnızca zihinsel gelişimi değil, bedensel sağlığımızı da dönüştüren bir konu üzerinde duracağız: kaliteli gıda. Yediklerimiz, zihnimizi olduğu kadar bedenimizi de şekillendirir. Peki, kaliteli gıda nedir ve nasıl seçimler yapmalıyız? Bu sorulara yanıt ararken, eğitimcinin gözünden gıda ve sağlık ilişkisini de irdeleyeceğiz. Kaliteli Gıda ve Sağlık: Bir Eğitim Perspektifi Kaliteli gıda, besin öğelerinin dengeli bir şekilde sunulduğu, işlenmemiş ya da minimum işleme tabi…