Kategori: Makaleler

“Timuçin kimdir?” sorusu yalnızca bir kişinin biyografisi değil; gücün, şiddetin, devlet aklının ve efsane üretiminin nasıl çalıştığını gösteren bir stres testidir. Timuçin Kimdir? Efsaneyi Parlatan Işık Kadar, Gölgeyi de Görmek Şunu peşin söyleyeyim: Timuçin’i (Temüjin) yalnızca “Cengiz Han” unvanıyla parlatmak, tarih denen sert aynayı yumuşatır. Oysa o ayna, gözümüzün tam içine bakar. Kabileler arası parçalanmayı disipline eden, kan bağı kadar sadakati de yeniden tanımlayan bir lider… Evet. Fakat aynı zamanda, hız ve dehşeti siyasal bir dile çeviren, imparatorluk inşasını lojistik ve korku ekonomisiyle besleyen bir stratejist. Bu yazıda efsaneyi şişirmeye değil, balonun içinde hangi havanın dolaştığını tartışmaya davet ediyorum. Timuçin’in…

Ölümün Tanrıçası ve Sonsuz Döngü: Hela Öldü mü? Mitoloji, insanın ölümle kurduğu en kadim ilişkidir. Bu ilişki kimi zaman korku, kimi zaman teslimiyet, kimi zaman da güç arayışıdır. Hela, İskandinav mitolojisinde bu ilişkinin merkezindeki figürdür; ölümün, çürümenin ve yeniden doğuşun sembolü. Ancak yüzyıllardır süren tartışma şunu sorar: Hela gerçekten öldü mü? Yoksa ölümün kendisi mi onun sonsuz yaşam biçimidir? Mitolojik Arka Plan: Ölümün Kraliçesi Hela, Loki ve Angrboda’nın kızıdır. Kardeşleri Fenrir ve Jörmungandr gibi o da dünyanın sonunu getirecek güçlerden biridir. Odin tarafından Helheim’e, yani ölüler diyarına sürülür. Yarı canlı, yarı çürümüş bedeniyle yaşam ile ölüm arasındaki sınırda durur. Mitolojik…

Hekimbaşı Av Köşkü: Toplumun Sessiz Hafızasında Bir Mekânın Sosyolojik Okuması Toplumların hikâyeleri sadece insanlarda değil, onların yaşadığı mekânlarda da gizlidir. Bir araştırmacı olarak, bu hikâyeleri duymak için çoğu zaman taşların, duvarların ve bahçelerin arasına dikkatlice kulak kabartmak gerekir. Hekimbaşı Av Köşkü de bu sessiz tanıklardan biridir. Osmanlı’nın incelikli toplumsal yapısının, cinsiyet rollerinin ve kültürel pratiklerinin mekâna sinmiş bir ifadesi olarak karşımızda durur. Hekimbaşı Av Köşkü Ne Zaman Yapıldı? Hekimbaşı Av Köşkü, 18. yüzyılın ikinci yarısında, Osmanlı İmparatorluğu’nun görkemli ancak aynı zamanda kırılgan modernleşme süreci içinde inşa edilmiştir. 1760’lı yıllara tarihlenen köşk, dönemin hekimbaşılarından biri olan Mustafa Behçet Efendi’ye atfedilir. O…

Dernek Üyelik Aidatı Ne Kadar? Dernek Kültüründen Günümüze Dernek üyelik aidatları, yalnızca maddi bir yükümlülük değil, aynı zamanda toplumsal birlikteliği, kolektif sorumluluğu ve bir kimliği ifade eden önemli bir unsurdur. Ancak, dernek üyelik aidatının miktarı, tarihsel süreç, derneğin amacı, üyelerin ekonomik durumu ve toplumsal değişimlere göre farklılık gösterir. Peki, dernek üyelik aidatları nasıl belirlenir, geçmişten bugüne nasıl bir değişim geçirmiştir ve günümüzde bu konu ne kadar tartışılmaktadır? Bu yazıda, dernek üyelik aidatlarının tarihsel arka planını, toplumsal etkilerini ve günümüzdeki akademik tartışmalarını ele alacağız. Dernek Üyelik Aidatlarının Tarihsel Arka Planı Dernekler, insanların ortak çıkarlarını savunmak, toplumsal değişim sağlamak ya da belirli…

Daim Ne Malı? Ekonomik Perspektiften Bir Değerlendirme Bir ekonomist olarak sık sık düşündüğüm temel meselelerden biri, kaynakların sınırlılığı karşısında yapılan tercihlerdir. Her ekonomik karar —bir ürün almak, yatırım yapmak, üretim planlamak ya da tasarruf etmek— aslında sınırlı kaynakların alternatif kullanım biçimlerine dair bir seçimdir. Bu çerçeveden bakıldığında, “Daim ne malı?” sorusu yalnızca bir markanın kimliğini değil, aynı zamanda bir ekonomik zihniyetin, bir tüketim alışkanlığının ve bir üretim anlayışının da göstergesidir. Daim’in Piyasa Konumlanışı: Markanın Ekonomik Kimliği “Daim”, ilk olarak İsveç merkezli Mondelez International tarafından üretilen bir çikolata markası olarak bilinir. Ancak bu yazı, sadece markanın coğrafi kökenini değil, onun ekonomik…

Kelimelerin Laboratuvarı: Biyologların Maaşını Edebiyatın Diliyle Okumak Bir edebiyatçı için her meslek, kendi hikâyesini taşır. Biyoloji de bu hikâyelerden biridir — doğanın sessiz romanı, hücrelerin şiiri, yaşamın metaforu. Biyologlar ne kadar maaş alıyor? sorusu kulağa ekonomik bir sorgu gibi gelebilir; fakat edebiyatın gözünden bakıldığında bu soru, “emeğin değeri”, “bilginin görünürlüğü” ve “insanın doğayla kurduğu bağın kıymeti” üzerine yazılmış uzun bir anlatının satır arası gibidir. Bir biyoloğun maaşı, yalnızca bir ücret değil; insanlığın bilime biçtiği değerin ölçüsüdür. Yaşamı Okuyanlar: Biyolog Kimdir? Edebiyat, insanın kendini anlamaya çalıştığı bir dildir; biyoloji ise yaşamın kendi dilidir. Bir biyolog, doğayı satır satır okuyan, bir romanın…

100’de 25 Ne Kadar Yapar? Sayının Ardındaki Gerçeklik Üzerine Felsefi Bir Deneme Bir filozofun bakışıyla düşünmeye başladığımızda, basit bir matematiksel sorunun ardında bile evrenin derin yasalarını, insan zihninin sınırlılıklarını ve bilginin doğasına dair büyük bir sorgulama buluruz. “100’de 25 ne kadar yapar?” sorusu, yüzeyde kolay bir işlem gibi görünür: 25. Ancak bu cevabın ardında, etik, epistemolojik ve ontolojik açılardan sorgulandığında, insanın anlam arayışına dair geniş bir kapı aralanır. Epistemolojik Perspektif: Bilgi, Doğruluk ve Kesinlik Bilgi nedir? Gerçekliği nasıl biliriz? “100’de 25” ifadesini duyduğumuzda, zihnimiz hemen matematiksel bir doğruluğa yönelir. Biliriz ki bu oran 25’e eşittir. Fakat bu bilgiye olan güvenimizin…